جغرافية الأدب المقارن في تركيا
الملخص
تهدف هذه المقالة إلى دراسة تاريخ نشأة الأدب المقارن وتطوره في تركيا. وقد جاءت في قسمين؛ اختص القسم الأول بتسليط الضوء على الأدب المقارن الكلاسيكي التركي، وخصائصه، ومدى تداخله مع جغرافية العالم الإسلامي، ولا سيما الأدبين العربي والفارسي. أما القسم الثاني من المقالة فخصص لدراسة الأدب المقارن التركي الحديث، وخصائصه، ومدى اندماجه مع الثقافات الغربية، بدءًا بالثقافة الرومية-اليونانية، فالفرنسية، فالألمانية، وأخيرًا الإنجليزية. صنفت الآراء النقدية والمقارنة لكل من إدوارد سعيد، وإيميلي أبتر، وآخرين حول ولادة الأدب المقارن في المنفى-الإسطنبولي من خلال دراستهم أعمال إريك أورباخ، ليو سبيتزر، وغيرهم، مع ظهور "يقظة المقارنة" عند المفكرين العثمانيين، لا سيما في عصر التنظيمات العثمانية (1839-1876)، والمشروطية الأولى (1876 -1878)، والعقود الأخيرة للخلافة العثمانية. وتعرض المقالة لأهم التحديات والأزمات الناتجة عن هذه الثنائية الزمکانية وأثرها على الأدب المقارن في تركيا، وتقدم مقترحًا مفاده بأن تكون هوية الأدب المقارن التركي هوية هجينة (hybrid) تجمع بين الأدبين التركيين بشقيه الغربي والشرقي؛ حتى يتسنى لهذا الأدب الصمود أمام أزماته الزمكانية.
المقاييس
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
الأدب المقارنجغرافية الأدب المقارنالغرب والشرقإسطنبول
• Almaṣri, husin mujib. Fi aladab alsha’abi alislami almuqarin (in Arabic), Alqahira: maktabat alanjilo Almaṣriya. 1980.
• Ānwšah, Ḥāsān Wdykrān. Danyšnamh Ādāb Farysy, Ādāb Farysy Dār Āsyaa Myānyh (in Persian), jāld awal, Wyrast Dwm, Tehrān: Sazman Ǧab Wantsharat, Wyzarat Farhnk wa Yrshad Yslāmy, 1380/2001.
• Apter, Emily. "Global Translatio: The Invention of Comparative Literature, Istanbul, 1933". Critical Inquiry, Vol. 29, No. 2 (Winter 2003): pp. 253-281
• Aytaç, Gürsel. Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, İstanbul: Say Yayınları, 2009.
• Bhabha, Homi. K. The location of Culture. London: Routledge, 1994.
• Damrosch, David. "Auerbach in Exile". Comparative Literature. Vol. 47, No. 2 (Spring 1995): pp. 97-117.
• Dember, Harry. Letter to Klemperer, 12 Aug. 1935, in Klemperer, The Language of the Third Reich: LTI—Lingua Tertii Imperii, a Philologist’s Notebook, trans. Martin Brady. London: 2000.
• Dylbry ywr, Āsġr. "Tāʿml Zban w Ādab Farsy Ba Zban w Ādab Turk", Ādabyat w Zabanyha, Namh Barsy (in Persian), Šamarh 30 (Bāyyz 1382/2003): 79-98.
• Enginün, İnci. Mukayeseli Edebiyat. İstanbul: Dergah Yayınları, 1999.
• Ertürk, Nergis. Grammatology and Literary Modernity in Turkey. Oxford and New York: Oxford University Press, 2011.
• Hridi, mohāmad abdelatib. Aladab almukarin; nadariya wa tatbiq āla ādab alshu’ub alislamiya’ah: aladab alturki namudajan (in Arabic), Alqahira: dar al’in, 2008.
• Khaḍri, Haydar. Aladab almoqaran fi Iran wa al’alam al’arabi 1903-2012 (in Arabic), Alqahira: almujama’ thaqāfi al’arabi, 2017.
• Mazıoğlu, Hasibe. Fuzûlî-Hâfız: iki şair arasında bir karşılaştırma. Ankara: Türkiye İş Bankası, 1956.
• Mufti, Aamir R. "Auerbach in Istanbul: Edward Said, Secular Criticism, and the Question of Minority Culture". Critical Inquiry, Vol. 25, No. 1 (Autumn 1998): pp. 95-125
• Nāwāy Āmyr ʿelyšyr. Mwḥākāmāẗ Al-lwġatyn (in Persian), tasḥyh wa tarǧamat dwtwr Ḥsyn Mwḥamd Zāda Sadyq, tabryz: našr Āẖtr, 1388/2009.
• "Nẓāmy Twrk". Ādabyat w Zabanyha, Ārmghan (in Persian), Šamarh 169 (Mrdad 1314/1935): 326-329.
• Parla, Jale. Don Kişot’tan Bugüne Roman. Istanbul: İletişim Yayınları, 2000.
• Qrāh H̱ān, ʿābdalQadr. "Ānwaʿ Ādāby Mwštārāk Dār Ādābyat Bāstāny ʾyran w Twrk". Ādabyat w Zabanyha, Ārmāġān (in Persian), Dwrh Ǧāhl w Ǧāharym /Šamarh11 w 12 (Bāhmn w Āsfnd 1354/1975): 667-674.
• ŞAHİN, Elmas. "A Historical and Critical Survey of Comparative Literature in Turkey". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2017: 2448-2472.
• Said, Edward. Culture and Imperialism. New York 1993.
• Sibel Irzik & Jale Parla. Comparative Literature in Turkey. Revista Brasileira de Literatura Comparada, v. 19, n. 30, 2017: 121-132.
• Tarlan, Ali Nihad. Şeyhi Divanını Tedkik. İstanbul: Sühulet Basımevi, 1934.
• T̈wġān, Āhmd Zāky Wālādy. "Āmyr ʿelyšyr Naway Byzrktryn Šāẖsyt Ādāby Twrk". Mwtārjām: Mārym Natyq Šāryf. Ādabyat w Zabanyha, Namh Barsy (in Persian), Sāl Swm/Šamarh 3 (Bāyyz 1377/1998): 39-57.
• Ülsever, Şeyda. Karşılaştırmalı Edebiyat ve Edebi Çeviri. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Van Tieghem, Paul. Mukayeseli Edebiyat. Yusuf Şerif Kılıçel. Ankara: Maarif Matbaasi, 1943.
• Wellek, Réne; Warren, Austin. "Genel, Karşılaştırmalı ve UlusalEdebiyat". Çev: Yurdanur Salman.Yeni Dergi, C.7, S.77, Şubat, s.112-119.
• Wellek, Réne; Warren, Austin. Edebiyat Biliminin Temelleri. Çev. Ahmet Edip Uysal. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1983.
• Wellek, Réne; Warren, Austin. Edebiyat Teorisi. Çev. Ömer Faruk Huyugüzel. İzmir: Akademi Kitabevi, 1983.
• Wellek, Réne; Warren, Austin. Yazın Kuramı. Çev. Yurdanur Salman-Suat Karantay. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1983.
• خضري، حيدر. الأدب المقارن في إيران والعالم العربي 1903-2012. القاهرة: المجمع الثقافي العربي، 2017.
• المصري، حسين مجيب. في الأدب الشعبي الإسلامي المقـارن، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصرية. 1980.
• –––. في الأدب العربي والتركي: دراسة في الأدب الإسلامي المقارن. القاهرة: مكتبة النهضة المصرية، 1962.
• هريدي، محمد عبد اللطيف. الأدب المقارن؛ نظرية وتطبيق على آداب الشعوب الإسلامية: الأدب التركي نموذجًا. القاهرة: دار العين، 2008.
• ثانيًا: الفارسية
• "نظامی ترک". ادبیات وزبانها، ارمغان، شماره 169 (مرداد 1314/1935): 326-329.
• انوشه، حسن وديگران. دانشنامه ادب فارسى؛ ادب فارسى در آسياى ميانه. جلد اول، ويراست دوم، تهران: سازمان چاپ وانتشارات، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامى، 1380/2001.
• دلبری پور، اصغر. "تعامل زبان وادب فارسی با زبان وادب ترک"، ادبیات وزبانها، نامه پارسی. شماره 30 (پاییز 1382/2003): -79-98.
• طوغان، احمد زکی ولدی. "امیر علیشیر نوایی بزرگترین شخصیت ادبی ترک". مترجم: مریم ناطق شریف. ادبیات وزبانها، نامه پارسی، سال سوم/شماره 3 (پاییز 1377/1998): 39-57.
• قره خان، عبدالقادر. "انواع ادبی مشترک در ادبیات باستانی ایران وترک". ادبیات وزبانها، ارمغان. دوره چهل وچهارم/شماره 11 و12 (بهمن واسفند 1354/1975): 667-674.
• نوایی، امیرعلیشیر. محاكمة اللغتین، تصحیح وترجمه دکتر حسین محمدزاده صدیق، تبریز: نشر اختر، 1388/2009.